Przed dwoma tygodniami wystartował Klub Filmu Politycznego – autorski cykl spotkań prowadzonych przez Paulinę i Michała Łuczewskich. Ogólnodostępne projekcje połączone z dyskusjami pod hasłem „Narodziny totalitaryzmu, narodziny demokracji” mają miejsce co poniedziałek w bibliotece Muzeum Powstania Warszawskiego.
„W tym roku przyjrzymy się filmom europejskim, aby zobaczyć, w jaki sposób poszczególne narody naszego kontynentu przeżywały wolność i zniewolenie. Filmom towarzyszyć będzie lektura klasycznych i współczesnych tekstów, zarówno literatury pięknej, jak i mniej pięknej, tj. socjologicznej, filozoficznej,
antropologicznej – zapowiadają organizatorzy. – Wiek XX był wiekiem totalitaryzmów. W roku 1989 Europa chciała wierzyć, że ma już go za sobą i wreszcie można zabrać się za budowanie demokracji, liberalizmu i wolnego rynku, przeszłość zostawiając samej sobie. Skutkiem tego doświadczenie dwudziestowiecznych tyranii nie zostało adekwatnie opisane, a współczesna myśl antytotalitarna wciąż pozostaje płytka, zdominowana przez emocje lub chęć ucieczki od historii w imię marzenia o idealnej przyszłości. Ten stan rzeczy ma poważne konsekwencje. Przeszłość bowiem nie chce przeminąć, a zagrożenia totalitaryzmu okazują się zagrożeniami demokracji.”
W najbliższy poniedzialek, 19 pazdziernika, o godz. 17:00 odbędzie się pierwsza z kilku zaplanowanych w ramach cyklu debat, zatytułowana „Po drugiej stronie przemian – III RP na polskiej wsi” i poświęcona zagadnieniu wykluczenia. Gościem będzie socjolog Barbara Fedyszak-Radziejowska, a inspiracją do rozmowy ma być projekcja filmu dokumentalnego Ewy Borzeckiej „Arizona” z 1997 roku oraz lektury: „Pożoga” Zofii Kossak-Szczuckiej i prace artykuły Elżbiety Tarkowskiej.
A oto szczegółowy program całego cyklu:
1. Bohaterowie naszych czasów (5 października)
a. „Dzień świra” (2002), reż. Marek Koterski
b. Magdalena Micińska, „Między Królem Duchem a mieszczaninem. Obraz bohatera narodowego w piśmiennictwie polskim przełomu XIX i XX w. (1890-1914)” (1995)
c. Krzysztof Tyszka, „Homo sovieticus z perspektywy dwóch dekad” (2009)
2. Wykluczeni (12 października)
a. Dokumenty: „Muzykanci” (1960), reż. Kazimierz Karabasz; „Rozwój”
(2001), reż. Borys Lankosz
b. Stanisław Wyspiański, „Wesele”
3. Wykluczeni – debata (19 października) Gość: dr Barbara Fedyszak-Radziejowska
a. „Arizona” (1997), reż. Ewa Borzecka
b. Zofia Kossak-Szczucka, „Pożoga”
c. Elżbieta Tarkowska. „Oblicza polskiej biedy” oraz „Co się dzieje z moralnością w warunkach ubóstwa?”; Elżbieta Tarkowska, „Bieda popegeerowska”, w: „Zrozumieć biednego” (2000), s. 90-117
4. Debata o demokracji i totalitaryzmie z udziałem m.in. prof. Eugeniusza Króla (26 października)
a. „Triumf woli” (1934), reż. Leni Riefenstahl
5. Transformacja polityczna (2 listopada)
a. „Psy” (1992), reż. Władysław Pasikowski
b. Jan Jozef Lipski, „Dwie ojczyzny, dwa patriotyzmy”, w: „Tunika Nessosa” (1990), s. 137-166
c. Jadwiga Staniszkis, „Rewolucja militarna a koniec komunizmu” (fragment „Postkomunizmu”)
6. Transformacja religijna (9 listopada)
a. Dokumenty: „Dekalog III” (2008), reż. Maciej Cuske, „Pamiątka z
Kalwarii” (1958), reż. Jerzy Hoffman
b. Stefan Czarnowski, „Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego”
7. Wojna, która się nie chce skończyć (16 listopada)
a. Dokumenty: „Moja Warszawa” (2003), reż. Maria Zmarz-Koczanowicz,
„Polska kronika filmowa” (fragmenty z 1956)
b. Jarosław Marek Rymkiewicz, „Kinderszenen”
c. Jarosław Abramow-Newerly, „Lwy mojego podwórka”
8. Wojna, która się nie chce skończyć (23 listopada)
a. Dokument: „Trzy pokoje melancholii” (2005), reż. Pirjo Honkasalo
b. Rene Girard, „On War and Apocalypse”, „First Things” 2009, no. 8
c. Jan Patocka, „XX wiek jako wojna”, w: „Eseje heretyckie z filozofii dziejów” (1998)
9. Rosja i tyrania (30 listopada)
a. „Kierowca dla Wiery” (2004), reż. Paweł Czuchraj
b. Alexandre Kojeve, „Tyrania i mądrość” (2009); Leo Strauss, „O tyranii”, s. 127-167
c. Włodzimierz Solowjow, „Krótka opowieść o Antychryście”, w: „Pisma wybrane”, t. II
10. Rosja i tyrania (7 grudnia)
a. „Pokuta” (1986), reż. Tengiz Abuładze
b. Alexandre Kojeve, „Tyrania i mądrość” (2009); Leo Strauss, „O tyranii”, s. 127-167
c. Włodzimierz Sołowjow, „Krótka opowieść o Antychryście”, w: „Pisma wybrane”, t. II
11. Rosja i człowiek (14 grudnia)
a. „Wyspa” (2006), reż. Paweł Łungin
b. Fiodor Dostojewski, „Idiota”
c. Cezary Wodziński, „Jurodiwy. Portret niebywalca”, „Więź” 2000, nr 3
12. Rosja i metafizyka (11 stycznia)
a. „Powrót” (2003), reż. Andriej Zwiagincew
b. Mikołaj Bierdiajew, „Rosyjska idea” (1999)
13. 1984. Upadek imperium (18 stycznia)
a. „Ładunek 200” (2007), reż. Aleksiej Bałabanow
b. Leszek Kołakowski, „Upadek komunizmu jako wydarzenie filozoficzne”
