Najnowszy tom rocznika „Teologia Polityczna” (nr 5, datowany na 2009/2010), który ma znaleźć się w sprzedaży w ciągu najbliższego tygodnia, przynosi esej Michała Łuczewskiego pt. „Polskie odrodzenie religijne i doświadczenie totalitaryzmu. Analiza fenomenologiczna”.

„Poszukując legitymizacji społecznej, totalitaryzm próbował skonstruować taką wizję świata, która przyjmowana będzie jako realna, moralna i zgodna z wolą ludu – pisze redaktor „44 / Czterdzieści i Cztery”. – W tym celu m.in. musiał zwalczać konkurencyjne źródła legitymizacji, a w szczególności – źródła religijne. Wbrew tym wysiłkom jednak ostatecznie generował doświadczenie nierealności, niemoralności i niewoli, które w sposób adekwatny interpretować mogła tylko religia. Co więcej, religia dawała również właściwe wskazówki, jak działać w totalitarnych warunkach. Formułowane przez nią interpretacje nie miałyby jednak takiego rezonansu, gdyby najpierw nie posiadały silnego zakorzenienia społecznego (Kościół, katolicki lud) i gdyby nie istnieli pośrednicy między wierzącymi i niewiąrzącymi (Jan Paweł II). Ten wyjątkowy splot czynników doprowadził do odrodzenia polskiej religijności w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku.”

Tekst stanowi próbę realizacji programu teologii socjologicznej, sformułowanego przez Łuczewskiego w wygłoszonym 21 kwietnia br. w warszawskim Klubie N44 odczycie „Śmierć duszy polskiej w transformacji ustrojowej”, którego trzyczęściowy zarys prezentowaliśmy na naszej stronie.